Ο Άγιος Γεώργιος (280/285 – 23 Απριλίου 303 μ.Χ.), είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς αγίους της Χριστιανοσύνης και τιμάται ευρέως τόσο στην Δύση όσο και στην Ανατολή. Θεωρείται Άγιος της Καθολικής, της Αγγλικανικής, της Ορθόδοξης, της Λουθηρανικής και της Αρμενικής Εκκλησίας. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποκαλείται Μεγαλομάρτυς και Τροπαιοφόρος.

Γιορτή Αγίου Γεωργίου 2019: Πότε «πέφτει» φέτος και γιατί.

Η μνήμη του Αγίου Γεωργίου τιμάται παραδοσιακά στις 23 Απριλίου. Σε περίπτωση που η ημερομηνία αυτή τυγχάνει πριν το Πάσχα, η εορτή του Αγίου Γεωργίου μετατίθεται τη Δευτέρα του Πάσχα.

Φέτος, το Πάσχα γιορτάζεται στις 28 Απριλίου, κι έτσι η γιορτή του Αγίου Γεωργίου θα τιμηθεί στις 29 Απριλίου.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Οι γιορτές που συμπίπτουν τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή την Μεγάλη Εβδομάδα, όπως για παράδειγμα αυτή του Αγίου Γεωργίου ή του Αγίου Μάρκου, μετατίθενται στην Κυριακή πριν από αυτές ή την εβδομάδα της Διακαινησίμου, την εβδομάδα δηλαδή μετά την Κυριακή του Πάσχα.

Αυτό συμβαίνει επειδή κατά την περίοδο της Σαρακοστής από Κυριακή απόγευμα μέχρι Παρασκευή πρωί έχουμε πένθος, οπότε δεν γίνονται πανηγυρικοί εορτασμοί. Γιορτάζεται τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, για το λόγο ότι τα εκκλησιαστικά τροπάρια του Αγίου Γεωργίου περιέχουν αναστάσιμα λόγια που δεν είναι δυνατό να ψαλλούν πριν από την Ανάσταση.

 Ποιος όμως ήταν ο Αγιος Γεώργιος του οποίου η μνήμη τιμάται 23 Απριλίου και γιατί έγινε κινητή η γιορτή του;

Σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση, παρόλο που το εορτολόγιο περιλαμβάνει περισσότερες από 50 μορφές με το όνομα Γεώργιος, ο άγιος που εορτάζεται επίσημα είναι ο άγιος Γεώργιος ο Μεγαλομάρτυρας και Τροπαιοφόρος.

Ο Αγιος Γεώργιος έζησε την εποχή του αυτοκράτορα Διοκλητιανού στα τέλη του 3ου με αρχές του 4ου αιώνα. Καταγόταν από τη Μικρά Ασία και συγκεκριμένα την Καππαδοκία και ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας και αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού.

Η πιο γνωστή απεικόνιση του Αγίου είναι εκείνη που σκοτώνει το δράκο, ο οποίος φρουρούσε το νερό μιας πηγής στη Λιβύη και δεν άφηνε τους κατοίκους να πιουν νερό αν δεν του έδιναν να φάει κάποιον συγχωριανό τους τον οποίο οι κάτοικοι διάλεγαν με κλήρο. Κάποτε ωστόσο, ο κλήρος έπεσε και στη βασιλοπούλα, την οποία έσωσε ένας νεαρός αξιωματικός πάνω στο άλογό του, φονεύοντας το δράκο με το κοντάρι του.           

   Η εικόνα του αγίου Γεωργίου ως ελευθερωτή των αιχμαλώτων και προστάτη των φτωχών, αποτυπώθηκε στην τέχνη. Ο Άγιος Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος που χτυπά το δράκο έγινε μια από τις πιο δημοφιλείς εικόνες στην Ορθόδοξη αγιογραφία.

Ως στρατιωτικός άγιος θεωρείται προστάτης του Πεζικού και του Ελληνικού Στρατού Ξηράς.

Γιορτάζεται και σε άλλες περιοχές της Ευρώπης, αφού ήταν ο Αγιος των Σταυροφόρων και ακόμα και στις μέρες μας είναι ο προστάτης Αγιος της Αγγλίας.

Η επίκληση του Αγίου Γεωργίου ως προστάτη στις μάχες κατά τη διάρκεια του μεσαίωνα ήταν πολύ συχνή. Οι στρατιώτες που συμμετείχαν στη Μάχη του Ικονίου το 1190, κατά τη διάρκεια της Τρίτης Σταυροφορίας (1189-1192) και ενώ ο Φρειδερίκος Α΄, o λεγόμενος Μπαρμπαρόσσα, δηλ. Κοκκινογένης, βάδιζε μέσα από την Ανατολία, τα στρατεύματά του συγκρότησαν ομάδες προσευχής ζητώντας την θεϊκή υποστήριξη και οι επίσκοποι τελούσαν θρησκευτικές τελετές για να ενισχύσουν την πίστη και το ηθικό τους. Οι στρατιώτες επικεντρώθηκαν στον άγιο Γεώργιο και λέγονταν ότι εμφανίζονταν κάθε φορά που οι σταυροφόροι είχαν μεγάλη ανάγκη για βοήθεια. Σε επιστολή που απέστειλε στον Νοέμβριο 1189 στο γιο του, ο Φρειδερίκος έγραψε για την ανάγκη προσευχής για θεία βοήθεια : «Ένας βασιλιάς σώζεται από την Χάρη του Αιώνιου Βασιλιά η οποία υπερβαίνει τα πλεονεκτήματα οποιουδήποτε ατόμου».

Λίγες μέρες πριν την Πεντηκοστή, ένας από τους στρατιώτες του Φρειδερίκου με το όνομα Λουδοβίκος του Helfenstein ανέφερε ότι είχε δει έναν πολεμιστή ντυμένο στα λευκά, που θεώρησε ότι ήταν ο άγιος Γεώργιος, πάνω σε ένα λευκό άλογο να επιτίθεται στους Τούρκους και από τα χρονικά που έχουν διασωθεί δεν παρέχεται κανένα αποδεικτικό στοιχείο ότι κάποιος τον αμφέβαλε. Το βράδυ της 13 Μαΐου του 1190, τα στρατεύματα του Φρειδερίκου διατάχθηκαν να εξομολογηθούν τις αμαρτίες τους και να μετανοήσουν. Κατά τη διάρκεια της μάχης στις 14 Μαΐου, οι ιερείς και οι επίσκοποι (με κίνδυνο τραυματισμού ή θανάτου) πήγαν στο μέτωπο, ανάμεσα στα στρατεύματα, για να προσευχηθούν, φορώντας λευκές εσάρπες που τους έκαναν προφανείς στόχους για τους μουσουλμάνους. Η επίκληση του Αγίου Γεωργίου για βοήθεια έγινε στη συνέχεια το πρότυπο της πολεμικής κραυγής των στρατιωτών. Οι Σταυροφόροι επικράτησαν στη μάχη και κατέλαβαν το Ικόνιο στις 16 Μαΐου, 1190.

Οι πρώτοι πολιούχοι στην Αγγλία ήταν ο Έντμουντ ο Μάρτυραςκαι ο Εδουάρδος ο Ομολογητής.Αλλά όταν ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος διεξήγαγε την σταυροφορία στη Μέση Ανατολή στο δωδέκατο αιώνα είχε ένα όραμα με τον άγιο Γεώργιο ο οποίος του υποσχέθηκε νίκη στη μάχη. Τελικά ο άγιος Γεώργιος ανακηρύχθηκε προστάτης της Αγγλίας στα μέσα του δέκατου τρίτου αιώνα και προστάτης της βασιλικής οικογένειας από τον Εδουάρδο Γ΄ το δέκατο τέταρτο αιώνα. Περισσότεροι από 190 μεσαιωνικές εκκλησίες στην Αγγλία ήταν αφιερωμένες στον Άγιο Γεώργιο και βιτρό με την εικόνα του μπορούσαν να βρεθούν σε πολλές περισσότερες.

Το σύμβολο του Αγίου Γεωργίου … ο κόκκινος σταυρός του μαρτυρίου σε λευκό φόντο … εγκρίθηκε για την στολή των Άγγλων στρατιωτών πιθανότατα κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου. Αργότερα, θα γίνει η επίσημη σημαία της Αγγλίας και σύμβολο του Βασιλικού Ναυτικού.

Η εικόνα του αγίου Γεωργίου ως ελευθερωτή των αιχμαλώτων και προστάτη των φτωχών, αποτυπώθηκε στην τέχνη. Ο Άγιος Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος που χτυπά το δράκο έγινε μια από τις πιο δημοφιλείς εικόνες στην Ορθόδοξη αγιογραφία.

Ο άγιος Γεώργιος εμφανίστηκε για πρώτη φορά ως προστάτης άγιος της Ρωσίας το 1415 και η δημοτικότητά του στη Ρωσία συνέχισε να αυξάνεται. Μάλιστα έγινε τόσο δημοφιλής στη Μόσχα ώστε υπήρχαν 41 εκκλησίες αφιερωμένες σε αυτόν. Ο άγιος Γεώργιος εξακολουθεί να εκπροσωπείται στο εθνόσημο της πόλης της Μόσχας ως ιππότης πάνω σε λευκό άλογο να σκοτώνει ένα δράκο με ένα δόρυ. Σήμερα, στην Μόσχα υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός αγαλμάτων του Αγίου Γεωργίου.

Ο τάφος του αγ. Γεωργίου στη Λύδδα στους Αγίους Τόπους

Παράλληλα, ο Αϊ-Γιώργης συνδέεται και με τη γεωργία αφού το όνομά του προέρχεται από το ουσιαστικό «γεώργιον» (=καλλιεργήσιμο) και η γιορτή του σηματοδοτεί την αρχή της Ανοιξης.

Απολυτίκιο Αγίου Γεωργίου

Ὡς τῶν αἰχμαλώτων ἐλευθερωτής, καί τῶν πτωχῶν ὑπερασπιστής, ἀσθενούντων ἰατρός, βασιλέων ὑπέρμαχος, Τροπαιοφόρε Μεγαλομάρτυς Γεώργιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῶ, σωθῆναι τάς ψυχᾶς ἠμῶν.