Της Διεθνούς Οργάνωσης Βιοπολιτικής και του Ελληνικού Παραρτήματος της Λέσχης της Ρώμης.

Σημαντικές εξελίξεις στην ευαισθητοποίηση γύρω από την αντιμετώπιση των κλιματικών προκλήσεων με ένα όραμα διεθνούς συνεργασίας έφερε στο προσκήνιο εκδήλωση της Διεθνούς Οργάνωσης Βιοπολιτικής και του Ελληνικού Παραρτήματος της Λέσχης της Ρώμης, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Money Show, στο ξενοδοχείο Hilton Athens, την Δευτέρα, 9 Ιανουαρίου 2017. 

Στην εκδήλωση, η οποία είχε θέμα «Βιοπολιτική & Ανάπτυξη – Έμπνευση και Καινοτομία για την Αναχαίτιση της Κλιματικής Αλλαγής», έλαβαν μέρος σημαντικές προσωπικότητες από τον χώρο της διεθνούς πολιτικής, της τοπικής αυτοδιοίκησης και των επιστημών, καθώς και γενικοί διευθυντές διεθνών ΜΚΟ και οργανισμών για το περιβάλλον, οι οποίοι μοιράστηκαν τις πολύτιμες εμπειρίες και τις γνώσεις τους σχετικά με την επείγουσα ανάγκη αναχαίτισης της κλιματικής αλλαγής και της χάραξης νέων δρόμων για καινοτόμο δράση.

Τις εργασίες συντόνισε η Αγνή Βλαβιανού Αρβανίτη, Πρόεδρος και Ιδρύτρια της Διεθνούς Οργάνωσης Βιοπολιτικής και του Ελληνικού Παραρτήματος της Λέσχης της Ρώμης, και συμμετείχαν με εισηγήσεις οι: Ρόδη Κράτσα, Πρόεδρος του Δ.Σ. του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κωνταστίνος Καραμανλής και τ. Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου – Σωτήρης Μουσούρης, τ. Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ – Μιχάλης Σκούλλος, Πρόεδρος του Μεσογειακού Γραφείου Πληροφόρησης για το Περιβάλλον, τον Πολιτισμό και την Αειφόρο Ανάπτυξη (MIO/ECSDE) – Νίκος Χαραλαμπίδης, Γενικός Διευθυντής της Greenpeace Ελλάδος – Γιώργος Σαλιάρης–Φασσέας, Πρόεδρος για την Νότιο Ευρώπη της IPG Mediabrands – Γιάννης Μάγκος, Chief Technologist, HPΕ First EMEA & APJ, HPΕ Software WW HQ – Γιώργος Καζαντζόπουλος, Διευθύνων Εταίρος της Global Challenges – Χρήστος Ευθυμιόπουλος, Ερευνητής Α’ του Κέντρου Αστρονομίας και Εφαρμοσμένων Μαθηματικών της Ακαδημίας Αθηνών – Γιώργος Πατούλης, Δήμαρχος Αμαρουσίου, Πρόεδρος Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) και Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών.

Κηρύσσοντας την έναρξη της εκδήλωσης, η κα. Αγνή Βλαβιανού Αρβανίτη τόνισε ότι: «Οι σημερινές κοινωνικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις καθιστούν επιτακτική την ανάγκη να ανανεωθούν οι πρωτογενείς στόχοι της πολιτικής, καθώς και να υπάρξουν νέοι τρόποι αξιολόγησης του κέρδους, έτσι ώστε να οικοδομήσουμε μια νέα ανάπτυξη με βιώσιμο όραμα. Η κλιματική αλλαγή σήμερα είναι καταστρεπτική και την Διεθνή Οργάνωση Βιοπολιτικής έχουμε εργαστεί σκληρά για να κάνουμε την παγκόσμια κοινότητα να συνειδητοποιήσει την επείγουσα ανάγκη προστασίας του βίου. Είναι πολύ ευτυχές το γεγονός ότι η συνδιάσκεψη στο Παρίσι έφερε θετικά αποτελέσματα και ελπίζουμε αυτό να σημαίνει μια πρωτόγνωρη ώθηση γύρω από την δράση για το κλίμα. Εξίσου σημαντική ήταν και η παρουσία εταιρειών και επιχειρηματιών στην COP22 στο Marrakesh για την εφαρμογή στρατηγικών μείωσης των ρύπων, όμως πρέπει να αναλογιστούμε όλοι μας ότι ο χρόνος έχει μεγάλη σημασία και το ρολόι κυλάει αντίστροφα. Καμία οικονομική συναλλαγή δεν θα έχει σημασία αν ο βίος παύσει στον πλανήτη μας.»

Στην συνέχεια, η κα. Ρόδη Κράτσα υπογράμμισε πως: «Σήμερα, η συνάντησή μας γίνεται σε μια σημαντική στιγμή με την επικύρωση της COP21 του Παρισιού για την μείωση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, μιας παγκόσμιας επιτυχίας στον σωστό δρόμο για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, η οποία βασίζεται ταυτόχρονα στην κατανόηση και την αλληλεγγύη μεταξύ Βορρά και Νότου. Στο Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής έχουμε αναδείξει τη σημασία της σχέσης ανάμεσα στην κλιματική αλλαγή και την ενέργεια τόσο σε επίπεδο εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αναδεικνύοντας την σημασία συνδυασμού οικονομικής και παραγωγικής ανάπτυξης και της ταυτόχρονης μείωσης εκπομπών ρύπων μέσα από νέες μεθόδους, επενδύσεις στην καινοτομία, νέες επιχειρήσεις και μία νέα αγορά εργασίας και απασχόλησης των ειδικών. Οι νέες τεχνολογίες και τα μέτρα πρόληψης θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμα και για την Ελλάδα, που οφείλει με πολιτική βούληση και πρόγραμμα να εφαρμόσει και να σχεδιάσει πράσινες στρατηγικές και πολιτικές ανάπτυξης στις οποίες σήμερα υστερούμε.»

Τον λόγo πήρε αμέσως μετά ο κ. Σωτήρης Μουσούρης, ο οποίος επεσήμανε ότι: «Η χρονιά που ξεκινάει είναι εξαιρετικά σημαντική και κρίσιμη καθότι, έχουμε πυκνές ανακατατάξεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Προσωπικά πιστεύω ότι αυτό που θα μείνει από την θητεία του Μπαν κι Μουν ως Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ είναι ότι το όνομά του είναι συνδεδεμένο με τη συνθήκη του Παρισιού για τον μετριασμό των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου. Στο πλαίσιο της συνθήκης αυτής, από το 2020 οι ανεπτυγμένες χώρες θα προσφέρουν βοήθεια 100 δις δολαρίων το χρόνο βοηθώντας έτσι τις αναπτυσσόμενες χώρες να στραφούν σε καθαρότερες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και να αντιμετωπίσουν τις καταστροφές που φέρνει η κλιματική αλλαγή. Στην συμφωνία προβλέπεται επίσης η αύξηση του παραπάνω κονδυλίου αν αυτό κριθεί απαραίτητο. Αυτά τα εξαιρετικής σημασία βήματα για το μέλλον του πλανήτη στήριξε και η ελληνική πλευρά, ωστόσο με προβληματίζει το ζήτημα της ευαισθητοποίησης, της ενημέρωσης και της παιδείας των πολιτών, ιδιαιτέρως των νέων, που οφείλουν να γνωρίζουν, να εκπαιδεύονται και να ενημερώνονται γύρω από ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή που αφορούν άμεσα το ποιόν του βίου τους, το παρόν, το μέλλον τους και το μέλλον των παιδιών τους.»

Ο επόμενος ομιλητής, κ. Μιχάλης Σκούλλος, αναφέρθηκε στον κομβικό ρόλο των διεθνών οργανώσεων στην ευαισθητοποίηση και την ενασχόληση του κοινού και των ειδικών με τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Τόνισε επίσης την τεράστια σημασία των 17 στόχων για την αειφόρο ανάπτυξη (SDGs) που συμφωνήθηκαν στο Παρίσι τον Δεκέμβριο του 2015. Εξήγησε ότι οι SDGs είναι εξαιρετικά σημαντικοί, καθότι σε αντίθεση με τους στόχους της χιλιετίας (MDGs), που είχαν συμφωνηθεί το 2000, αφορούν όλες ανεξαιρέτως τις χώρες και όχι μόνο τις χώρες του Τρίτου Κόσμου. Η Ε.Ε. είναι η πρώτη που έχει θέσει τους SDGs και την αειφόρο ανάπτυξη ως θεμελιώδεις κανόνες για την ανάπτυξή της και έχει επιτύχει ήδη το ‘decoupling’, δηλαδή την αύξηση του ΑΕΠ με ταυτόχρονη μείωση της χρήσης ενέργειας. Επίσης, ο κ. Σκούλλος στάθηκε στην σημασία που έχουν στην διαμόρφωση μιας νέας παιδείας και μιας νέας πολιτικής πορείας για την χώρα μας, όσο και για την Μεσόγειο, οι αποφάσεις της Μεσογειακής Διάσκεψης των Υπουργών Παιδείας που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2016 στην Κύπρο, όπου ύστερα από αλλεπάλληλες συζητήσεις και διαπραγματεύσεις ψηφίστηκε ομοφώνως ένα σχέδιο δράσης για την εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη στη Μεσόγειο, με όλους τους διεθνείς οργανισμούς παρόντες.

Με την εισήγηση του κου. Νίκου Χαραλαμπίδη άνοιξε η δεύτερη ενότητα της εκδήλωσης. Ο κ. Χαραλαμπίδης τόνισε ότι το πρώτο ζήτημα που τον απασχολεί είναι ότι τα θέματα ενέργειας έχουν μια βασική δυσκολία, απαιτούν αποφάσεις για υλοποίηση και δεσμεύσεις σε βάθος χρόνου που δεν αφορά αποκλειστικά τους πολιτικούς. «Οι αποφάσεις των πολιτικών αφορούν έναν ορίζοντα διετίας, τετραετίας και διεθνώς πενταετίας, σε κάποιες περιπτώσεις πολιτικών θητειών του εξωτερικού. Οι αποφάσεις όμως, που αφορούν την ενέργεια δεσμεύουν μία χώρα και μία οικονομία για 30 με 50 χρόνια, χρονικό διάστημα πολύ μεγαλύτερο της θητείας οποιουδήποτε πολιτικού. Το καλό με το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής είναι ότι δεν υπάρχουν τεχνικά κενά. Οι τεχνολογίες δεν μας λείπουν, και οι επενδύσεις σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας παγκοσμίως είναι πιο ψηλές από εκείνες που γίνονται σε συμβατικά καύσιμα. Εμείς σαν ενεργή οργάνωση μέσα στην κοινωνία των πολιτών ψάξαμε και έχουμε στα χέρια μας το πώς ο καθένας μας μπορεί να βρει τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία, στην Ελλάδα του σήμερα, ώστε να αξιοποιήσει υπάρχοντες πόρους για να προβεί στην ενεργειακή αναβάθμιση ενός κτηρίου ή για να γίνουν αντίστοιχες επενδύσεις. Λύσεις υπάρχουν και δεν λέω ότι πρέπει να αγνοούμε τις κυβερνήσεις αλλά ότι δεν είναι ανάγκη να περιμένουμε τις πεφωτισμένες κυβερνήσεις και ηγεσίες.»

Στην συνέχεια, ο κ. Γιάννης Μάγκος επεσήμανε ότι έχουμε μία λάθος αντίληψη και ενημέρωση για τα προβλήματα του περιβάλλοντος, τα οποία οφείλονται στον τρόπο που οι ίδιοι ζούμε τη ζωή μας και από το τι καταναλώνουμε. «Ζούμε σε ένα κόσμο υπερβολικής κατανάλωσης και παραγωγής που κινείται με υπερβολική ταχύτητα, με επίπλαστες ανάγκες και με χιλιάδες προϊόντα να καταλήγουν στην χωματερή. Πιστεύω ότι πρέπει οι ίδιοι, σαν άτομα και σαν κοινωνία, να εκπαιδευτούμε και ως πολίτες και ως πολιτικοί, ώστε να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίον καταναλώνουμε. Η δική μας συμπεριφορά ως καταναλωτές είναι που καθορίζει την παραγωγή, την ζήτηση και την ρύπανση, οι ίδιοι κοινώς αναπαράγουμε το πρόβλημα και το κάνουμε ακόμα χειρότερο. Μόνο εάν αλλάξουμε την καθημερινότητά μας και τις συνήθειές μας, αν προσαρμοστούμε σαν πολίτες και καταναλωτές, θα έχει νόημα και θα ενισχυθεί ακόμα περισσότερο η υλοποίηση των διεθνών συμφωνιών για το περιβάλλον. Η υψηλή τεχνολογία υπήρξε ανέκαθεν μία ‘βρώμικη’ βιομηχανία. Το καλό είναι ότι σήμερα υπάρχουν άνθρωποι και εταιρείες στον χώρο αυτόν, που έχουν συνείδηση και τιμή, όπως η Hewlet Packard και η Google, οι οποίες έχουν δημιουργήσει τις κατάλληλες δομές ώστε το 50% έως 100% της παραγωγής ενέργειάς τους να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.» 

Ο επόμενος ομιλητής, κ. Γιώργος Σαλιάρης–Φασσέας, ανέδειξε σύντομα και με μικρά παραδείγματα την σημασία που έχει στην καθημερινότητά μας η συμπεριφορά μας σαν χρήστες υπηρεσιών και σαν καταναλωτές προϊόντων και πώς ο καθένας μας ως πολίτης πράγματι μπορεί να προσφέρει σε καθημερινή βάση. «Ο σεβασμός για το περιβάλλον που παίρνουν τα παιδιά μέσα από την καθημερινή εκπαίδευση μπορεί να παίξει κομβικό ρόλο στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Οι καθημερινές μικρές αλλαγές στη συμπεριφορά μας σαν καταναλωτές, αλλά και σαν χρήστες, κάνουν μικρές αλλά κομβικές διαφορές στο σύνολο. Το να μπορούμε λοιπόν σε κάθε χώρο στον οποίο δραστηριοποιούμαστε να κάνουμε καλό στους γύρω μας και στο περιβάλλον είναι ο διαφορετικός τρόπος σκέψης που πρέπει να έχουμε στην καθημερινότητά μας ως ενεργοί και ευαισθητοποιημένοι πολίτες.»

Αμέσως μετά, ο κ. Γιώργος Καζαντζόπουλος αναφέρθηκε στην σημασία της κυκλικής οικονομίας, οι αρχές της οποίας είναι μια απόδοση των ιδεών του Πλάτωνα για τη συμβίωση περιβάλλοντος και κοινωνίας. «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία που κατέθεσε κατά την συνδιάσκεψη στο Παρίσι το 2015, υποστηρίζει ότι δεν είναι δυνατόν τα κράτη μέλη να χρησιμοποιούμε λάθος τους φυσικούς και ενεργειακούς πόρους. Οφείλουμε να βρούμε τους τρόπους ώστε ένα προϊόν να καταναλώνει όσο το δυνατόν λιγότερους πόρους τόσο στη σχεδίαση όσο και στην παραγωγή. Χρειάζεται λοιπόν να εστιάσουν οι επιχειρήσεις στην σωστή αξιοποίηση της παραγωγή, στην σωστή κατανάλωση και στην σωστή απόσυρση και ανακύκλωση όταν ολοκληρωθεί το τέλος ζωής ενός προϊόντος. Το σχέδιο δράσης που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι μια αναγκαιότητα στο σήμερα, και συμφωνεί απόλυτα με ότι έχει γράψει και εκδόσει η Διεθνής Οργάνωση Βιοπολιτικής εδώ και αρκετά χρόνια. Εάν δηλαδή κάποιος έπαιρνε τα κείμενα της Βιοπολιτικής από το 1985 για την διάσωση του βίου, για την ανακύκλωση και την οικονομία, είναι δεδομένο ότι θα κατέληγε σε ένα σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία όπως το Ευρωπαϊκό.»

Τον λόγο πήρε στην συνέχεια ο κ. Χρήστος Ευθυμιόπουλος, ο οποίος εξήγησε ότι είναι χρέος των επιστημόνων, σε συνεργασία με τους διεθνείς οργανισμούς μέσα από μια συντονισμένη προσπάθεια, να περάσουν στην κοινωνία ότι τόσο ο βλαπτικός χαρακτήρας της κλιματικής αλλαγής, όσο και το γεγονός ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα την προκαλεί, τεκμηριώνονται απολύτως επιστημονικά. «Ως επιστήμονες, ως ενεργοί πολίτες και ως διεθνείς φορείς οφείλουμε να ευαισθητοποιήσουμε και να ενημερώσουμε γύρω από την αναγκαιότητα, τη σημασία και την επιστημονική τεκμηρίωση των ζητημάτων του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής. Οφείλουμε επίσης να πειστούμε ότι μπορούμε στην καθημερινότητά μας να κάνουμε όντως τη διαφορά. Μία έρευνα πριν μερικά χρόνια με την Ακαδημία Αθηνών ανέδειξε ότι οι καθημερινές μας συνήθειες ως πολίτες και καταναλωτές παίζουν καταλυτικό ρόλο στην κλιματική αλλαγή, ακόμα και στο να μειώσουμε το κόστος για την υλοποίηση της συμφωνίας στο Παρίσι, για παράδειγμα. Για να επιτευχθεί αυτή η αλλαγή στην καθημερινότητα πιστεύω ότι χρειάζεται πολιτική διαπαιδαγώγηση από πάνω προς τα κάτω, εφόσον το αντίθετο δεν κατέστη εφικτό. Χρειάζεται λοιπόν η πολιτική εκπαίδευση της κοινωνίας των πολιτών, και αυτά τα δύο βασικά σημεία είναι η αρχή σχεδιασμού των βημάτων δράσης μας.»

Η εκδήλωση έκλεισε με την ομιλία του κου. Γιώργου Πατούλη, ο οποίος τόνισε ότι: «Η αυτοδιοίκηση άπτεται άμεσα της θεματολογίας της σημερινής συζήτησης καθότι έχει να κάνει με τον εγγύτερο βαθμό των προβλημάτων, των ζητημάτων και των λύσεων. Ένα από τα μεγάλα θέματα στη χώρα μας είναι ότι δεν έχουμε κάνει τις μεταρρυθμίσεις εκείνες οι οποίες να δίνουν την δυνατότητα στην τοπική αυτοδιοίκηση να λύνει τα προβλήματα, ο τόπος δηλαδή με λίγα λόγια να αποφασίζει για τον τόπο του. Και αυτό δημιουργεί μια μεγάλη γραφειοκρατία και μια μεγάλη παθογένεια που τελικά είναι αντιπαραγωγική και αντιαναπτυξιακή. Η κλιματική αλλαγή έχει να κάνει πέραν της καθημερινότητάς μας και των επιλογών μας σαν πολίτες, και με την εκπαίδευση των συνειδήσεων. Κανείς μας δεν θεωρώ ότι είναι ασυνείδητος αλλά πιστεύω ότι χρειάζονται κανόνες που να διαμορφώνουν τις συνειδήσεις στην καθημερινότητά μας. Βασικό ζήτημα είναι να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε ορθολογικά τις μεγάλες πηγές ενέργειας της χώρας μας. Η αιολική ενέργεια, η ηλιακή ενέργεια και οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας μέσα από στρατηγικές και δομές θα μας έδιναν σίγουρα την δυνατότητα να είμαστε αυτάρκεις, αλλά και να βελτιώσουμε την οικονομική κατάσταση της χώρας περιορίζοντας ταυτόχρονα και τους ρύπους με την χρήση βέλτιστων πρακτικών. Οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας, η διαχείριση και η αξιοποίηση των στερεών αποβλήτων, και η ανακύκλωση, η περιβαλλοντική εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση, τα φωτοβολταϊκά στα κτήρια, η τηλεθέρμανση με βιομάζα, η γεωθερμία, και οι δυνατότητες εκπαίδευσης πολιτών και εργαζομένων πρέπει να είναι πρώτα στην ατζέντα σχεδιασμού και δράσης μας. Η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί, επιβάλλεται και οφείλει να παίξει πρωτεύοντα ρόλο χωρίς να υπάρχει παρεμπόδιση αλλά σχέση συνεργασίας με την νομοθετική εξουσία.»