Σε επιφυλακή βρίσκεται η επιστημονική κοινότητα μετά την ταχύτατη εξάπλωση του ιού Ζίκα, πλέον και στην Ευρώπη. Μέσα σε μόλις δέκα ημέρες ο ιός, που μεταδίδεται από τα κουνούπια, έχει εντοπιστεί σε τουλάχιστον έξι ευρωπαϊκές χώρες. Τη Βρετανία, την Ιταλία, την Ολλανδία, την Πορτογαλία, τη Δανία και την Ελβετία.

Την ίδια στιγμή, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κάνει λόγο για πιθανή εξάπλωση του ιού Ζίκα ακόμη και σε ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο, την ώρα που ήδη έντονη δραστηριότητα παρουσιάζει στις χώρες της Λατινικής Αμερικής και την Καραϊβική. Με τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βραζιλίας να βρίσκονται μόλις λίγους μήνες μακριά, εντείνονται οι ανησυχίες για εξάπλωση του ιού πέρα από την αμερικανική ήπειρο...

Στην Ελλάδα, οι επιστήμονες εμφανίζονται καθησυχαστικοί. Ταυτόχρονα, όμως, υπογραμμίζουν την ανάγκη επιτήρησης του ιού. Όπως δήλωσε στην Ημερησία ο Αθανάσιος Τσακρής, καθηγητής Μικροβιολογίας και επιστημονικός συνεργάτης του Κέντρου Ελέγχου Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), «άμεσα δεν υπάρχει κίνδυνος για τη χώρα από τον ιό Ζίκα».

Παρόλα αυτά υπογράμμισε ότι «το κουνούπι - τίγρης, ο βασικός φορέας μετάδοσης του Ζίκα υπάρχει στη χώρα μας. Αυτό είναι πρόβλημα, γιατί διευκολύνεται η ταχεία μετάδοση του ιού στην περίπτωση εισαγόμενου κρούσματος».

Εγκαιρη διάγνωση

Ο κίνδυνος περιορίζεται με την καλή επιτήρηση και την έγκαιρη διάγνωση, σημείωσε ο καθηγητής, προσθέτοντας ότι οι ταξιδιώτες που επιστρέφουν από περιοχές όπου παρουσιάζει δραστηριότητα ο ιός, θα πρέπει με τα πρώτα συμπτώματα να απευθύνονται στο γιατρό τους. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στον έλεγχο των κουνουπιών (ψεκασμοί κ.ά.) από τις αρμόδιες αρχές και τη λήψη των προληπτικών μέτρων που λαμβάνονται και για άλλους ιούς, όπως ο ιός του Δυτικού Νείλου, ανέφερε ο κ. Τσακρής.

Από τον Μάιο του 2015, όταν η Βραζιλία ανέφερε τα πρώτα κρούσματα του ιού στο έδαφός της, ο Ζίκα έχει εξαπλωθεί σε 21 χώρες και εδάφη της αμερικανικής ηπείρου. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι για την ταχεία μετάδοση του ιού: πρώτον ο πληθυσμός της αμερικανικής ηπείρου δεν είχε εκτεθεί νωρίτερα στον ιό και συνεπώς στερείται ανοσίας και δεύτερον το κουνούπι τίγρης -ο βασικός φορέας μετάδοσης του Ζίκα- υπάρχει σε όλες τις χώρες της περιοχής εκτός από τον Καναδά και τη Χιλή.

Επιδημίες του ιού Ζίκα καταγράφηκαν από το 1951 έως το 1981 σε Αφρική και Ασία. Μία ακόμη επιδημία χτύπησε το 2007 την Πολυνησία. Πιο πρόσφατα, ο ιός άρχισε να εξαπλώνεται από το 2014 στη Λατινική Αμερική με ταχύτατο ρυθμό. Τον Δεκέμβριο του 2015 καταγράφηκε στο Πουέρτο Ρίκο το πρώτο κρούσμα μόλυνσης από τον ιό. Τα κρούσματα που έχουν καταγραφεί στις ΗΠΑ θεωρούνται «εισαγόμενα», καθώς όλοι οι ασθενείς μολύνθηκαν σε άλλη χώρα και εν συνεχεία έφεραν τον ιό στις ΗΠΑ.

Το όνομα του ιού

Ο ιός Ζίκα πήρε το όνομά του από ένα δάσος της Ουγκάντας όπου εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1947 και συνήθως προκαλεί σχετικά ήπια συμπτώματα, όπως πυρετό, μυικούς πόνους και εξάνθημα. Πρόσφατα όμως ανιχνεύθηκε στη Βραζιλία όπου ενοχοποιήθηκε για συγγενείς εγκεφαλικές βλάβες σε βρέφη, αναγκάζοντας τις αρχές άλλων χωρών να εκδώσουν οδηγία για τις εγκύους που ταξιδεύουν στη Ν. Αμερική.

Ο ιός μεταδίδεται από κουνούπια του γένους Aedes (κουνούπι τίγρης), μπορεί όμως να μεταδοθεί και μέσω του αίματος. Έχει επίσης ανιχνευθεί σε ανθρώπινο σπέρμα, αν και χρειάζονται περισσότερες αποδείξεις για να επιβεβαιωθεί αν μεταδοθεί με τη σεξουαλική επαφή, ανακοίνωσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Δεν υπάρχει θεραπεία ή εμβόλιο κατά του ιού που θεωρείται εξαιρετικά επικίνδυνος για τις εγκύους και τα μωρά τους, καθώς συνδέεται με τη δραματική αύξηση στα περιστατικά μικροκεφαλίας, μιας εκ γενετής ανωμαλίας που χαρακτηρίζεται από το μικρό μέγεθος του κρανίου και του εγκεφάλου.

Μέσα στο 2015, έχουν καταγραφεί στη Βραζιλία περισσότερα από 3.500 νέα περιστατικά μικροκεφαλίας, τα οποία μπορούν πιθανώς να αποδοθούν στον ιό Ζίκα. Μάλιστα οι δείκτες μικροκεφαλίας για το περασμένο έτος ήταν 30 φορές μεγαλύτεροι σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

Οι ταξιδιώτες φέρνουν μαζί τους τον ιό, όχι όμως τα κουνούπια

Οι ειδικοί θεωρούν ότι είναι απίθανο να επιβιώσει ένα μολυσμένο κουνούπι και να μεταφερθεί στη χώρα προορισμού. Υπάρχει όμως κίνδυνος ένας ταξιδιώτης που φέρνει μαζί του τον ιό να μολύνει κουνούπια που θα τον τσιμπήσουν και με τον τρόπο αυτό να αρχίσει να εξαπλώνεται ο ιός στα κουνούπια που ζουν στη χώρα προορισμού.

Ήδη το Κέντρο Ελέγχο Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) εξέδωσε ταξιδιωτική οδηγία προφύλαξης, «λαμβάνοντας υπ’ όψιν πρωτίστως την ασφάλεια των πολιτών-ταξιδιωτών και τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σχετικά με την επιδημία από τον ιό Zika», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά σε σχετική ανακοίνωση. Συγκεκριμένα,

• Οι ταξιδιώτες, που επισκέπτονται περιοχές με τρέχουσα τοπική μετάδοση της λοίμωξης, συνιστάται να λαμβάνουν συνεχή μέτρα αποφυγής των δηγμάτων από κουνούπια, καθώς το κουνούπι, που μεταδίδει τη νόσο, τσιμπά κατά τη διάρκεια ημέρας και νύχτας, σε εξωτερικούς και σε εσωτερικούς χώρους, καθώς και στις αστικές περιοχές.

• Ιδιαιτέρως, όσον αφορά νήπια, ηλικιωμένους, εγκύους και άτομα με σοβαρές χρόνιες νόσους ή ανοσοκαταστολή, συνιστάται συνεκτίμηση του κινδύνου νόσησης και των συνιστώμενων μέτρων προφύλαξης πριν από το ταξίδι σε ενδημικές περιοχές. Ιδιαίτερα στις εγκύους συνιστάται αυξημένη προστασία κατά των δηγμάτων από κουνούπια στις ενδημικές περιοχές.

Ο ταξιδιώτης συνιστάται:

• Να φορά φαρδιά ελαφρά ρούχα με μακριά μανίκια, μακριά παντελόνια, ψηλές κάλτσες, και, επιπλέον, σε εξωτερικούς χώρους, κλειστά παπούτσια και καπέλο.
• Να χρησιμοποιεί στο ακάλυπτο δέρμα εντομοαπωθητικά, όπως DEET (N-diethyl-m-toluamide) σε συγκέντρωση 30%-50%. Για τον ψεκασμό των ρούχων του (όχι απευθείας στο δέρμα) να χρησιμοποιεί εντομοκτόνα σκευάσματα, όπως περμεθρίνη, τετραμεθρίνη, αλλεθρίνη κ.ά.
• Να χρησιμοποιεί εντομοκτόνα σκευάσματα (σπρέι, φιδάκια, ταμπλέτες) στους χώρους που πρόκειται να καταλύσει.
• Να χρησιμοποιεί κουνουπιέρα κατά τις ώρες του ύπνου. Συστήνεται η κουνουπιέρα να ψεκάζεται με εντομοκτόνο.
• Μετά την επιστροφή από περιοχή με κρούσματα από ιό, ο ταξιδιώτης συνιστάται να παρακολουθεί την υγεία του για 12 ημέρες. Αν κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών παρουσιαστεί πυρετός, πονοκέφαλος, ερυθρότητα στα μάτια, εξάνθημα, μυαλγίες και αρθραλγίες, συνιστάται ο ταξιδιώτης να αναζητήσει ιατρική βοήθεια και να ενημερώσει τον ιατρό για το ταξιδιωτικό του ιστορικό.

Πηγή: Ημερησία