Άρθρο της Καθηγήτριας Αγνής Βλαβιανού Αρβανίτη

Πρόεδρου και Ιδρύτριας της Διεθνούς Οργάνωσης Βιοπολιτικής

Πόλεις με μηδενικούς ρύπους

Η Διεθνής Οργάνωση Βιοπολιτικής (www.biopolitics.gr) δραστηριοποιείται καθημερινά στο πλαίσιο μιας διεθνούς εκστρατείας για την δημιουργία «Βιοπόλεων», δηλαδή πιο «έξυπνων» πόλεων ικανών να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα της κλιματικής αλλαγής. 

Οι πόλεις συνίστανται από τους ίδιους τους πολίτες και τις αλληλεπιδράσεις αυτών. Ο πολυδιάστατος χαρακτήρας των σύγχρονων προκλήσεων απαιτεί νέα προσέγγιση τόσο στα διαφορετικά επίπεδα διακυβέρνησης όσο και οριζόντια στους τομείς της εκπαίδευσης, της προστασίας του περιβάλλοντος, την αστικής επιχειρηματικότητας, της κοινωνικής ένταξης. Η «Βιοπόλις» προωθεί μια τέτοια προσέγγιση τόσο σε επίπεδο εθνικών, περιφερειακών και δημοτικών προγραμμάτων όσο και σε επίπεδο οργανισμών, επιχειρήσεων αλλά και νοικοκυριών. 

Η βιο-εκπαίδευση σε συνδυασμό με διατομεακές διαστάσεις, όπως η συνεργασία τέχνης και τεχνολογίας, αποτελούν βασικό πυλώνα για την εξεύρευση λύσεων. Διαμέσου ενός εκτενούς προγράμματος ηλεκτρονικής μάθησης (http://elearning.biopolitics.gr/) με συμμετοχή από 140 χώρες, η Διεθνής Οργάνωση Βιοπολιτικής προσφέρει, εντελώς δωρεάν, δεκάδες διαδικτυακά μαθήματα για την αξιοποίηση καινοτόμων πρακτικών όπως η ανάκτηση υλικών, η οικιακή κομποστοποίηση, η κυκλική οικονομία και η εφαρμογή πράσινων μισθών.

Πάνω από το 50% των χώρων υγειονομικής ταφής κρίνονται παράνομοι

Δυσβάσταχτα πρόστιμα που ξεπερνούν τις 27.000 ευρώ ημερησίως και με κίνδυνο το ποσό αυτό να ξεπεράσει τις 70.000 ευρώ, καλείται να αντιμετωπίσει η Ελλάδα κατόπιν συνεχών καταδικαστικών αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την έλλειψη εφαρμογής εθνικού σχεδίου βιώσιμης διαχείρισης απορριμμάτων. Ξεπερνώντας των Ευρωπαϊκό μέσο όρο των χωρών με την υψηλότερη παραγωγή απορριμμάτων, η Ελλάδα κατέχει ποσοστό ανακύκλωσης μόλις 8%.

«Πληρώνουμε» αδρά τα απορρίμματά μας

Η βιώσιμη ανάπτυξη επιτάσσει την ορθή διαχείριση των απορριμμάτων ως ευθύνη του κάθε πολίτη. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, κάθε Ευρωπαίος πολίτης σήμερα παράγει 475 κιλά απορριμμάτων ετησίως. Η βασική Ευρωπαϊκή πολιτική στοχεύει στην μείωση των απορριμμάτων στα 100 κιλά ανά πολίτη ετησίως ως το 2030. Ωστόσο, η ελληνική πραγματικότητα απέχει από αυτό τον στόχο, παρά την ύπαρξη σχετικής νομοθεσίας με πρόσθετη εναρμόνιση στις τελευταίες Ευρωπαϊκές οδηγίες και την συγκρότηση ενός Νέου Εθνικού Σχεδίου για την διαχείριση των απορριμμάτων τον Σεπτέμβριο του 2015. Οι διαρθρωτικές αδυναμίες, οι καθυστερήσεις στην λήψη πολιτικής βούλησης, η προβληματική ελληνική περίπτωση που ανακυκλώνει τα επιχειρήματα της απραξίας, έχουν οδηγήσει να «πληρώνουμε» αδρά τα απορρίμματά μας.

Αδιαπραγμάτευτη η δημόσια υγεία

Ένα σύνθετο πρόβλημα με πολυδιάστατες επιπτώσεις. Την δύσκολη αυτή περίοδο που διανύει η χώρα μας, πέραν της οικονομικής ζημιάς που προκύπτει από τα πρόστιμα, το κόστος έγκειται και στην απειλή του αδιαπραγμάτευτου αγαθού της δημόσιας υγείας. Η υγεία μιας κοινωνίας συνδέεται άμεσα με την παραγωγικότητα, την κοινωνική συνοχή, την οικονομική και ατομική ευημερία. Χωρίς πρότυπα ασφαλείας, οι παράνομες χωματερές και η κακοδιαχείριση αποτελούν πηγή καρκινογόνων ουσιών και όχι μόνο, όπως τα πολυχλωροδιφαινύλια (PCB) και τα πολυχλωροτριφαινύλια (PCT), ενώ επιτρέπουν την διαρροή στο περιβάλλον τοξικών ουσιών υποβαθμίζοντας την ποιότητα της ατμόσφαιρας, του εδάφους και των υδάτων. Εξάλλου πρόσφατες είναι οι μνήμες από την πυρκαγιά στο Κέντρο Διαλογής Ασπροπύργου τον Ιούνιο του 2015, όπου κάηκαν δεκάδες χιλιάδες τόνοι απορριμμάτων «πνίγοντας» στο τοξικό νέφος τους κατοίκους της Αττικής για αρκετές ημέρες.

Καινοτόμες λύσεις και δραστηριοποίηση των πολιτών

Η Διεθνής Οργάνωση Βιοπολιτικής προτάσσει καινοτόμες λύσεις για την ορθή διαχείριση των απορριμάτων από την ίδρυσή της το 1985. Στις αρχές τις δεκαετίας του 1990 διοργανώσαμε τα πρώτα συνέδρια για τις βέλτιστες πρακτικές ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμάτων με την συμμετοχή κορυφαίων ειδικών από όλον τον κόσμο, ενώ μία πρωτοποριακή έκδοση με θέμα «Ανακύκλωση και Καθαρότερη Παραγωγή» κυκλοφόρησε το 1995. H ενεργός συμμετοχή των πολιτών, σε συνδυασμό με την κρατική επιχειρησιακή ετοιμότητα, είναι αναγκαίες για την προστασία της δημόσιας υγείας στο αστικό περιβάλλον και την οικοδόμηση μιας κοινωνίας ελπίδας.