Η διαχείριση του προσφυγικού και οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για τη σταθερότητα ολόκληρης της Ευρώπης, η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, η απρόβλεπτη συμπεριφορά της Τουρκίας του Ερντογάν και ο ρόλος της Ελλάδας, καθώς και οι προοπτικές λύσης του Κυπριακού, θα βρεθούν στο επίκεντρο της διαφαινόμενης επίσκεψης του προέδρου Ομπάμα στην Ελλάδα, στις 14 Νοεμβρίου.

Στόχος της είναι η στήριξη της Ελλάδας, που περιγράφεται από Αμερικανούς διπλωμάτες ως «προπύργιο σταθερότητας» σε ένα δύσκολο περιβάλλον, ενώ η συνεργασία με την κυβέρνηση Τσίπρα χαρακτηρίζεται εξαιρετικά στενή. Στο πλαίσιο αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία ότι ο Αμερικανός πρόεδρος μετά την Αθήνα θα μεταβεί στο Βερολίνο, που είναι και ο κύριος προορισμός της τελευταίας του περιοδείας στην Ευρώπη.

«Μια επίσκεψη Αμερικανού προέδρου στην Ελλάδα έχει τεράστια σημασία. Η κυβέρνηση Ομπάμα υποστήριξε και εργάστηκε επί οκτώ χρόνια για μια Ευρώπη ενιαία, ελεύθερη και ειρηνική, και ο πρόεδρος και το επιτελείο του δείχνουν να αντιλαμβάνονται καλύτερα από το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες πως οι πολλαπλές κρίσεις που επηρεάζουν την Ελλάδα απειλούν αυτό τον στρατηγικό στόχο», τόνισε στην «Κ» παράγοντας της Ουάσιγκτον, που διατηρεί διαύλους επικοινωνίας με τον Λευκό Οίκο.

Το προσφυγικό είναι ένα μείζον θέμα που απασχολεί την κυβέρνηση των ΗΠΑ και προσωπικά τον ίδιο τον Μπαράκ Ομπάμα. Ο απερχόμενος Αμερικανός πρόεδρος συγκάλεσε ειδική διεθνή σύνοδο για το θέμα στο πλαίσιο της πρόσφατης Γενικής Συνέλευσης των Ην. Εθνών, στην οποία συμμετείχε και μίλησε και ο Ελληνας πρωθυπουργός. Καθώς η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο του προσφυγικού –όπως και η Ιταλία, και δεν είναι τυχαίο ότι πριν από λίγες ημέρες ο κ. Ομπάμα υποδέχθηκε στον Λευκό Οίκο τον Ματέο Ρέντσι– ο μέχρι τώρα σχεδιασμός της επίσκεψης του Αμερικανού προέδρου περιλαμβάνει και μετάβασή του στη Λέσβο, κίνηση που θα συμβάλει στην περαιτέρω ανάδειξη του προβλήματος. Ηδη, για λόγους ασφαλείας, μετέβησαν στο νησί –και όχι μόνο– κλιμάκια αρμόδιων αμερικανικών υπηρεσιών, που «χτενίζουν» όλα τα σημεία που αναμένεται να επισκεφθεί ο κ. Ομπάμα. Η Ουάσιγκτον ανησυχεί όχι μόνο για την ανθρωπιστική αλλά και για την οικονομική και κοινωνική διάσταση του προβλήματος, και πιέζει για τη λήψη μέτρων και την προώθηση λύσεων που θα αποτρέψουν κοινωνικές εκρήξεις και πολιτικές ανατροπές στη Γηραιά Ηπειρο, οι οποίες θα είχαν αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Ψηλά στην ατζέντα θα βρεθεί και η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Οι ΗΠΑ εδώ και χρόνια υποστηρίζουν σταθερά την ανάγκη να υπάρξει το συντομότερο δυνατόν απομείωσή του, καθώς προσεγγίζουν το θέμα μέσα από μια ευρύτερη οπτική γεωπολιτικής και οικονομικής σταθερότητας, και όχι υπό το περιορισμένο πρίσμα της οικονομικής στήριξης προς μια μεμονωμένη χώρα. Το ζήτημα επισημαίνουν σε κάθε ευκαιρία ο πρόεδρος Ομπάμα και ο υπ. Οικονομικών Τζακ Λιου, ερχόμενοι σε ευθεία αντιπαράθεση με το Βερολίνο.

Απρόβλεπτη Τουρκία

Η Ουάσιγκτον ανησυχεί επίσης για τη ρευστή κατάσταση που επικρατεί στην Τουρκία και τους κινδύνους που ελλοχεύουν λόγω της στάσης του Ταγίπ Ερντογάν σε σειρά ζητημάτων. Πέρα από το «φλερτ» με τη Ρωσία, που ενοχλεί, και οι αναθεωρητικές εξάρσεις του Τούρκου προέδρου, στο πλαίσιο των οποίων αμφισβητεί πρόνοιες της Συνθήκης της Λωζάννης, προκαλούν δυσφορία και φόβους για βλέψεις περί αλλαγής συνόρων που θα άνοιγαν τον ασκό του Αιόλου και ενδεχομένως να προκαλούσαν συγκρούσεις. Ενδεικτική του προβληματισμού είναι η εσπευσμένη μετάβαση του Αμερικανού υπ. Αμυνας, Αστον Κάρτερ, στην Αγκυρα πριν από λίγες ημέρες. Στο νέο σκηνικό που διαμορφώνεται οι ΗΠΑ βλέπουν την Ελλάδα ως σημαντικό κομμάτι της περιφερειακής σταθερότητας. Κάποιοι θεωρούν ότι αποκτά κομβικό ρόλο, καθώς οι αντικειμενικές συνθήκες την καθιστούν «πρώτη γραμμή» του μετώπου. Ακόμη και σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Παράλληλα, ο ρόλος της ενισχύεται και από τις τριμερείς συνεργασίες που αναπτύσσει μαζί με την Κύπρο, με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, στις οποίες σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ο τομέας της ενέργειας. Οι συγκεκριμένες κινήσεις έχουν τη στήριξη της Ουάσιγκτον, στόχος της οποίας παραμένει ο περιορισμός της επιρροής της Ρωσίας και η σταδιακή απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο. Η ενεργειακή συνεργασία αφορά και τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Κατά την επίσκεψη του κ. Ομπάμα αναμένεται να θιγεί και η προοπτική μεταφοράς σχιστολιθικού αερίου από τις ΗΠΑ σε τερματικό στην Αλεξανδρούπολη. Θα συζητηθεί επιπλέον το Κυπριακό σε μια χρονική στιγμή όπου ασκούνται πιέσεις για λύση στο αμέσως προσεχές διάστημα. Η Αμερική πρωταγωνιστεί στις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας. Ο αντιπρόεδρος Μπάιντεν έχει επισκεφθεί την Κύπρο και στο περιθώριο της πρόσφατης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ επιχείρησε να ασκήσει την επιρροή του στις συζητήσεις που είχε με τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν, τον Ελληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, τον Κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί. Επισκέψεις Αμερικανών προέδρων σε συγκεκριμένες χώρες έχουν συχνά και μια «εσωτερική» διάσταση. Στο πλαίσιο αυτό η πληθυσμιακή και, κυρίως, η οικονομική ισχύς της ελληνικής ομογένειας ελήφθη υπόψη όταν αποφασίστηκε η επίσκεψη.

Τέλος, είναι γεγονός ότι η λήξη της θητείας του κ. Ομπάμα σε δύο μήνες εκ των πραγμάτων περιορίζει τη δυναμική που θα μπορούσε να δημιουργήσει η επίσκεψη σε συγκεκριμένα ζητήματα. Ωστόσο, εάν εκλεγεί πρόεδρος η Χίλαρι Κλίντον, η πολιτική Ομπάμα αναμένεται να συνεχιστεί. Δεν θα συμβεί το ίδιο εάν κερδίσει ο Ντόναλντ Τραμπ.

Θα τον υποδεχθεί ο νέος πρέσβης

Τον Αμερικανό πρόεδρο θα υποδεχθεί στην Ελλάδα ο νέος πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζέφρεϊ Πάιατ, ο οποίος μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά του. Ο κ. Πάιατ (φωτ.) θεωρείται έμπειρος διπλωμάτης, στενός συνεργάτης της βοηθού υπουργού Εξωτερικών αρμόδιας για ευρωπαϊκές υποθέσεις, Βικτόρια Νούλαντ, με προσβάσεις στον Λευκό Οίκο και την ηγεσία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, και ήρθε στην Αθήνα από ένα νευραλγικό πόστο, την πρεσβεία στο Κίεβο. Κατά την τελετή της ορκωμοσίας του στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, στις 28 Σεπτεμβρίου, υπογράμμισε τον κεντρικό ρόλο που έχει η Ελλάδα στον γεωστρατηγικό σχεδιασμό της Ουάσιγκτον –«ό,τι συμβεί στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια έχει μεγάλη σημασία για τις ΗΠΑ»– αλλά και για το μέλλον της Ευρώπης. Αναφέρθηκε στον ρόλο «γέφυρας» που διαδραματίζει η ελληνοαμερικανική κοινότητα, ενώ τόνισε ότι τα τελευταία χρόνια και παρά τις αντίξοες συνθήκες, η Ελλάδα έχει αποδείξει την αντοχή του δημοκρατικού της συστήματος. Ο κ. Πάιατ ξεκίνησε τη διπλωματική του καριέρα το 1990 από την Ονδούρα, ενώ έχει διατελέσει αναπληρωτής επικεφαλής της διπλωματικής αποστολής στην Ινδία (2006-2007), αναπληρωτής επικεφαλής της αποστολής των ΗΠΑ στον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας και υπεύθυνος του Γραφείου Υποθέσεων Νότιας και Κεντρικής Ασίας. Από το 2013 μέχρι το περασμένο καλοκαίρι ήταν πρέσβης στην Ουκρανία.

kathimerini.gr