του Νίκου Χιωτάκη
Η Ευρωπαική Επιτροπή των Περιφερειών, αναγνωρίζει ότι αν και η Κομισιόν και τα κράτη μέλη διαδραματίζουν το βασικότερο ρόλο στο καθορισμό της περιβαλλοντικής πολιτικής, οι τοπικές αρχές βρίσκονται στην πρώτη γραμμή όσον αφορά τις προσπάθειες περιορισμού των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, αναλαμβάνοντας συγκεκριμένες δράσεις προσαρμογής, και, συνεπώς, τονίζει ότι η εύρυθμη λειτουργία της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης είναι καίριας σημασίας.
Γι αυτό το λόγο καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) να ενθαρρύνει τη στενότερη συνεργασία μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης (ΕΕ, κράτη μέλη, τοπικές και περιφερειακές αρχές), προκειμένου να ευθυγραμμιστούν οι προτεραιότητες, να περιοριστεί στο ελάχιστο το ενδεχόμενο να υπάρχουν αντιφατικές ή παράλληλες μη συνδεδεμένες διαδικασίες, να μεγιστοποιηθούν οι συνέργειες μεταξύ των στρατηγικών και των σχεδίων που αναπτύσσονται τόσο στο επίπεδο της ΕΕ και στο εθνικό επίπεδο όσο και αυτών που αναπτύσσονται στο περιφερειακό και στο τοπικό επίπεδο, και να εξασφαλιστεί, κατ’ επέκταση, μεγαλύτερη συνοχή των πολιτικών, αλλά και συντονισμένες και συμπληρωματικές δράσεις•
Η Ευρωπαική Επιτροπή των Περιφερειών τονίζει, εν προκειμένω, την ανάγκη ενίσχυσης της συμμετοχής των πόλεων και των περιφερειών στην κατάρτιση και στην εφαρμογή των εθνικών στρατηγικών και σχεδίων προσαρμογής. Η Κομισιόν θα πρέπει να ενθαρρύνει τη δημιουργία μιας πλατφόρμας σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ, η οποία να διευκολύνει έναν τέτοιο διάλογο και να προωθεί τη διαβούλευση και την συνεργασία, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες των κρατών μελών.
Επισημαίνεται εδώ ότι η έλλειψη νομοθετικού δεσμευτικού πλαισίου σε ορισμένα κράτη-μέλη, θεωρείται και σωστά, από τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές ως εμπόδιο για την ανάληψη δράσεων. Για αυτό το λόγο ζητείται να τους δοθεί σαφέστερη οδηγία από την ΕΕ, προκειμένου να αναλάβουν δράση για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Σήμερα είναι απαραίτητο η Ευρωπαική Επιτροπή να στηρίξει περαιτέρω τις προσπάθειες των πόλεων και των περιφερειών στους τομείς της κλιματικής πρόβλεψης και της εκτίμησης των κινδύνων, ενισχύοντας τις ερευνητικές δραστηριότητές τους και τη δημιουργία δικτύων κλιματικών υπηρεσιών, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζον 2020», σε ευρωπαϊκό και σε εθνικό επίπεδο.
Πρέπει, επίσης, να διευκολυνθεί η μεταφορά γνώσεων με τη συνεργασία μεταξύ των πόλεων. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να προσδιοριστούν και να χρηματοδοτηθούν επαρκώς από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι κατάλληλες δραστηριότητες και τα προγράμματα αδελφοποίησης Δήμων που έχει προτείνει η πρωτοβουλία του Συμφώνου των Δημάρχων τα οποία αποδείχθηκαν επιτυχή και πολύτιμα και συνεπώς, θα πρέπει στο μέλλον, να αναπαραχθούν και να επεκταθούν.
Η Ευρωπαική Επιτροπή των Περιφερειών καλεί την Κομισιόν να αξιοποιήσει κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη σημαντική πρωτοβουλία που ανέλαβε η ΕΕ για την στήριξη της προσαρμογής των πόλεων και των περιφερειών, δηλαδή “το Σύμφωνο των Δημάρχων” για το κλίμα και την ενέργεια, και να την αναγνωρίσει ως την κυριότερη πρωτοβουλία τοπικής δράσης για το κλίμα.
Σημειώνω εδώ οτι η πρωτοβουλία “Σύμφωνο των Δημάρχων” για το Κλίμα και την Ενέργεια ενώνει χιλιάδες φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης που δεσμεύονται οικειοθελώς να υλοποιήσουν τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια.
Οι υπογράφοντες προωθούν ένα κοινό όραμα για το 2050: την επιτάχυνση της απεξάρτησης των πόλεων τους από τις πηγές εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, την ενίσχυση της ικανότητας προσαρμογής τους στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και την παροχή πρόσβασης σε ασφαλή, βιώσιμη και οικονομικά προσιτή ενέργεια για τους πολίτες τους.
Οι υπογράφουσες πόλεις δεσμεύονται να αναλάβουν δράση, προκειμένου να υποστηρίξουν την υλοποίηση του στόχου της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου κατά 40% έως το 2030 και την υιοθέτηση μιας κοινής προσέγγισης για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν.
Οι Δήμοι και οι τοπικές αρχές θεωρούν ότι η νέα στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή θα πρέπει να συμβάλει στην καλύτερη προβολή των πλεονεκτημάτων των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων που έχει η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Μια κοινωνικοοικονομική ανάλυση αυτού του είδους θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως οδηγός για τους υπεύθυνους για τη λήψη αποφάσεων, παρέχοντάς τους σαφέστερη εικόνα του πιθανού κόστους-οφέλους των μέτρων προσαρμογής, έναντι της αδράνειας, και συνεπώς θα μπορούσε να συμβάλει στην αύξηση της ευαισθητοποίησης, στην κατανόηση των περιορισμών ικανότητας και στον εντοπισμό των πλέον βιώσιμων, από οικονομική άποψη, πολιτικών επιλογών•
Ομως παράλληλα, τονίζουν την ανάγκη να διατεθούν στις τοπικές αρχές τα κατάλληλα εργαλεία και οι δείκτες για την παρακολούθηση και αξιολόγηση των δράσεων και την υποβολή σχετικών εκθέσεων με σκοπό τον εμπλουτισμό και την υποστήριξη του σχεδιασμού της προσαρμογής σε τοπική κλίμακα. Διαπιστώνεται οτι ήδη έχει επιτευχθεί πρόοδος προς τον σκοπό αυτό, χάρη στο “Σύμφωνο των Δημάρχων” για τις πόλεις που το έχουν συνυπογράψει, ωστόσο εξακολουθεί να χρειάζεται περαιτέρω προώθηση και καθοδήγηση σχετικά με τη χρήση τους (π.χ. στον δικτυακό τόπο του Συμφώνου των Δημάρχων).
Είναι ικανοποιητικό η ύπαρξη πολλών χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία, αλλά και τα προγράμματα «Ορίζοντας 2020» και LIFE, το ταμείο αλληλεγγύης της ΕΕ για τη στήριξη των τοπικών δράσεων για το κλίμα.
Η πρόσβαση όμως στα εν λόγω κεφάλαια εξακολουθεί, να έχει εγγενείς δυσκολίες που τις αντιμετωπίζουν οι πόλεις και περιφέρειες και για να γίνουν προσιτά πρέπει να φροντίσει η Επιτροπή να προσφέρει στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές της ΕΕ τις πληροφορίες σχετικά με τους διαθέσιμους χρηματοδοτικούς πόρους και τα μέσα που προορίζονται για την υποστήριξη της ανάπτυξης των σχεδίων δράσης τους και περαιτέρω καθοδήγηση και στήριξη σχετικά με τον τρόπο πρόσβασης και εφαρμογής των υφιστάμενων μέσων.
Η Ευρωπαική Επιτροπή των Περιφερειών, καλεί την Κομισιόν να διερευνήσει περαιτέρω τις δυνατότητες εξασφάλισης ευκολότερης πρόσβασης στα χρηματοδοτικά μέσα για τις τοπικές αρχές, δηλαδή το Σύμφωνο των Δημάρχων, το «Ορίζον 2020» και το LIFE.
Η “προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή” αποτελείται από όλες τις αναγκαίες ενέργειες και προγραμματισμένες δράσεις που πρέπει να γίνουν, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις και να μειωθεί η τρωτότητα περιοχών, δραστηριοτήτων και οικοσυστημάτων από το μεταβαλλόμενο κλίμα.
Η προσαρμογή υποδηλώνει την ανάγκη πρόβλεψης των μελλοντικών αλλαγών, με απώτερο σκοπό την αποτελεσματική μείωση των ζημιών, ελαχιστοποιώντας το κόστος δράσης και μεγιστοποιώντας τα όποια δυνατά οφέλη σε κοινωνικούς, οικονομικούς και περιβαλλοντικούς όρους.
Η “προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή” είναι απαραίτητο να είναι μια διαδικασία οργανωμένη κοινωνικά, οικονομικά, επιστημονικά και θεσμικά.
Η διαδικασία αυτή πρέπει να είναι διαρκής, πολύπλευρη, συμμετοχική και να στηρίζεται στην ενσωμάτωση της έννοιας «προσαρμογή» στις επιμέρους πολιτικές.
--------------------------------------
Πηγές: http://cor.europa.eu/el/
* Ο Νίκος Χιωτάκης είναι Δημοτικός Σύμβουλος Κηφισιάς,
μέλος του ΔΣ της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδος,
πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΠΕΤΑ ΑΕ,
μέλος της Ευρωπαικής Επιτροπής των Περιφερειών.
