Ενέργεια, οικονομία, τουρισμός και συριακό θα βρεθούν στο επίκεντρο των συζητήσεων που θα έχουν την Τρίτη στην Αγία Πετρούπολη ο τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν με τον ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν.

Η πρώτη επίσημη επίσκεψη του τούρκου προέδρου στο εξωτερικό μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου πραγματοποιείται σε μια χώρα που όχι απλώς δεν ανήκει αλλά θεωρείται ανταγωνιστική προς το ΝΑΤΟ. Πραγματοποιείται όμως και σε μια περίοδο που οι σχέσεις της Τουρκίας τόσο με την ΕΕ όσο και με τις ΗΠΑ περνούν σοβαρή δοκιμασία, με τον Ερντογάν να απειλεί τις Βρυξέλλες με ακύρωση της συμφωνίας για το προσφυγικό εάν δεν διευθετηθεί άμεσα το θέμα της βίζας και να εξαπολύει μύδρους προς την Ουάσινγκτον για το θέμα της έκδοσης του Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο κατονομάζει ως εμπνευστή του πραξικοπήματος.

Ταγίπ Ερντογάν και Βλαντιμίρ Πούτιν θα συναντηθούν στην Αγία Πετρούπολη με στόχο να ανοίξουν μια «νέα σελίδα» στις διμερείς του σχέσεις, όπως δήλωσε ο ίδιος ο τούρκος πρόεδρος στο πρακτορείο TASS. Ο Ερντογάν αναφέρθηκε κατ' επανάληψη στον Πούτιν αποκαλώντας τον «αγαπητό» και «αξιοσέβαστο» Βλαντίμιρ και χαρακτηρίζοντάς τον φίλο του. Είπε μάλιστα ότι είναι ευγνώμων απέναντι στον Ρώσο πρόεδρο γιατί σχεδόν ακαριαία του εξέφρασε τη στήριξή του μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου. «Η επίσκεψη αυτή συνιστά ένα ορόσημο στις διμερείς σχέσεις μας, που ξεκινούν ξανά από το μηδέν. Μια νέα σελίδα θα ανοίξει στους ρωσοτουρκικούς δεσμούς. Η σελίδα αυτή θα περιλαμβάνει στρατιωτική, οικονομική και πολιτιστική συνεργασία», τόνισε.

Σύμφωνα ωστόσο με τους αρκετούς αναλυτές, η νέα μορφή που θα λάβει η ρωσο-τουρκική συνεργασία δεν θα είναι ισότιμη, καθώς η τουρκική πλευρά προσέρχεται στις συνομιλίες αποκατάστασης των διμερών σχέσεων από μια σαφώς μειονεκτική θέση.

Οι κυρώσεις που επέβαλε η Μόσχα ως «αντίποινα» στην κατάρριψη του ρωσικού Σουχόι από τουρκικά μαχητικά τον περασμένο Νοέμβριο δημιούργησαν σοβαρά προβλήματα στην τουρκική οικονομία. Τα προβλήματα αυτά, σε συνδυασμό με τις ατυχείς κινήσεις της τουρκικής ηγεσίας η οποία άνοιγε το ένα μέτωπο μετά το άλλο στο εξωτερικό οδηγώντας τη χώρα σε έναν ιδιότυπο απομονωτισμό, εξανάγκασαν τον Ερντογάν να αναδιπλωθεί και να ζητήσει εσπευσμένα την αποκατάσταση των σχέσεων με τη Μόσχα.

Eνέργεια και οικονομία στην ατζέντα

Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας, η επίσκεψη Ερντογάν αναμένεται να επιταχύνει την διαδικασία κανονικοποίησης των σχέσεων των δύο χωρών. «Θα είναι μια ιστορική επίσκεψη, ένα νέο ξεκίνημα. Στις συζητήσεις που θα έχω με τον φίλο μου τον Βλαντιμίρ, πιστεύω ότι θα ανοίξει μια νέα σελίδα στις διμερείς μας σχέσεις. Οι χώρες έχουν πολλά να κάνουν μαζί» δήλωσε ο τούρκος πρόεδρος.

Στο επίκεντρο των συζητήσεων θα βρεθούν τα ενεργειακά και ειδικότερα το σχέδιο αναβίωσης του πρότζεκτ του Turkish Stream καθώς και η κατασκευή του εργοστασίου πυρηνικής ενέργειας Aκουγιού της Τουρκίας.

«Η Τουρκία είναι έτοιμη να κάνει άμεσα τα απαραίτητα βήματα για την ολοκλήρωση του πρότζεκτ του Turkish Stream», δήλωσε ο Ερντογάν τη Δευτέρα στο πρακτορείο TASS, μία μόλις ημέρα πριν την επίσκεψή του στη Ρωσία, δίνοντας έτσι τον τόνο των όσων θα επακολουθήσουν. Υπενθυμίζεται πως ο Turkish Stream είχε παγώσει μετά την κατάρριψη ενός ρωσικού πολεμικού αεροσκάφους από την τουρκική αεροπορία τον περασμένο Νοέμβριο. Το πρότζεκτ, παρότι βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, μπορεί να προχωρήσει πολύ γρήγορα εάν δοθεί το πράσινο φως και από τις δύο πλευρές, ανέφερε ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ρωσίας Arkady Dvorkovich.

«Η Τουρκία είναι έτοιμη να κάνει άμεσα τα απαραίτητα βήματα για την ολοκλήρωση του πρότζεκτ του Turkish Stream», δήλωσε ο Ερντογάν τη Δευτέρα στο πρακτορείο TASS

Την ατζέντα των συνομιλιών θα συμπληρώσουν θέματα που αφορούν γενικότερα τις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις των δύο χωρών. Πρόθεση της Ρωσίας είναι η σταδιακή άρση των ειδικών οικονομικών μέτρων που εισήχθησαν εναντίον της Τουρκίας με αφορμή την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους, ανέφερε σε δηλώσεις του ο σύμβουλος του ρώσου προέδρου Γιούρι Ουσάκοφ, πριν από μερικές ημέρες. «Ο τούρκος πρόεδρος έρχεται στην Αγία Πετρούπολη παρά τη δύσκολη εσωτερική πολιτική κατάσταση που αντιμετωπίζει. Αυτό είναι ένα σημάδι ότι επιθυμεί την αποκατάσταση της πολυδιάστατης συνεργασίας με τη Ρωσία» δήλωσε.

Σύμφωνα με τον αξιωματούχο, οι δύο ηγέτες θα συζητήσουν μια σειρά από οικονομικά θέματα, μεταξύ αυτών το θέμα του πυρηνικού εργοστασίου Ακουγιου της Τουρκίας, καθώς και ζητήματα που αφορούν την αναβίωση του πρότζεκτ του Turkish Stream. Θα συζητηθεί επίσης το ενδεχόμενο συμμετοχής τουρκικών εταιριών σε οικοδομικά πρότζεκτ στη Ρωσία.

Και στο βάθος το συριακό

Συζητήσεις θα γίνουν όπως είναι επόμενο και για τις διεθνείς και περιφερειακές εξελίξεις. Το θέμα της Συρίας αναμένεται πάντως να μονοπωλήσει το ενδιαφέρον των δύο ηγετών καθώς στη Ρωσία θα συνοδεύσουν τον τούρκο πρόεδρο και τούρκοι στρατιωτικοί σύμβουλοι.

«Η συριακή κρίση θα συζητηθεί με μεγάλη λεπτομέρεια και ελπίζουμε ότι η τουρκική στάση θα είναι εποικοδομητική» δήλωσε ο Ουσάκοφ, ο οποίος πρόσθεσε πως θα γίνει και μια πρώτη συζήτηση για την αποζημίωση που αφορά την κατάρριψη του ρωσικού Σουχόι.

«Χωρίς τη συμμετοχή της Ρωσίας είναι αδύνατο να βρεθεί μια λύση στο συριακό πρόβλημα. Μόνο σε συνεργασία με τη Ρωσία θα μπορέσουμε να διευθετήσουμε την κρίση στη Συρία» δήλωσε από τη μεριά του ο τούρκος πρόεδρος.

Σημειώνεται ότι Άγκυρα και Μόσχα τάχθηκαν με διαφορετικές πλευρές στο συριακό εμφύλιο, με τη Ρωσία να υποστηρίζει τον Μπασάρ Αλ-Άσαντ και την Τουρκία να επιθυμεί την απομάκρυνσή του.

Η Δύση, η Ανατολή και το πολιτικό momentum

Ένα ακόμη κομβικό στοιχείο της επικείμενης επίσκεψης Ερντογάν στη Ρωσία αφορά την πολιτική συγκυρία.

Η συνάντηση Ερντογάν-Πούτιν και αναμενόμενη επαναπροσέγγιση έρχεται σε μια στιγμή που οι σχέσεις της Δύσης με την Τουρκία περνούν νέα δοκιμασία, καθώς ΕΕ και ΗΠΑ ασκούν δριμεία κριτική στον τούρκο πρόεδρο για τις διώξεις και τις εκκαθαρίσεις που πραγματοποιεί μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα. Από τη μεριά του, η τουρκική ηγεσία απαντά με δριμύτητα στις επικρίσεις, κατηγορώντας τη Δύση ότι δείχνει περισσότερο ενδιαφέρον για τα όσα επακολούθησαν του πραξικοπήματος παρά για το ίδιο το πραξικόπημα και το γεγονός ότι στοίχισε τη ζωή σε 250 ανθρώπους.

Την ίδια στιγμή, ο Ερντογάν, ανεβάζοντας τους τόνους, απειλεί τις Βρυξέλλες με ακύρωση της συμφωνίας για το προσφυγικό και εξαπολύει επίθεση στην Ουάσινγκτον για το θέμα της έκδοσης του Γκιουλέν, δείχνοντας πως το ρήγμα της Άγκυρας με τη Δύση δείχνει να βαθαίνει.   

Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι ο ρώσος πρόεδρος ήταν από τους πρώτους ηγέτες που έδωσε τη στήριξη του στον Ταγίπ Ερντογάν μετά το πραξικόπημα, τονίζοντας ότι στέκεται δίπλα στην εκλεγμένη κυβέρνηση της Τουρκίας. Σημειώνεται ακόμη πως σύμφωνα με όσα είδαν το φως της δημοσιότητας μετά το πραξικόπημα, η Μόσχα φέρεται να ήταν μία από τις πηγές ενημέρωσης του Ερντογάν το απόγευμα της 15ης Ιουλίου για την επικείμενη στάση στον στρατό.

Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και σημειολογικά, το γεγονός ότι η πρώτη επίσκεψη του Ερντογάν στο εξωτερικό μετά το πραξικόπημα πραγματοποιείται σε μια χώρα εκτός ΝΑΤΟ παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Η ΕΕ πάντως δεν φαίνεται να ανησυχεί για τα παραπάνω, καθώς κρίνει πως η αποκατάσταση των σχέσεων των δύο χωρών θα σταθεροποιήσει την κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή. Χαρακτηριστική είναι η τοποθέτηση της αναπληρώτριας κυβερνητικής εκπροσώπου της Γερμανίας, η οποία χαρακτήρισε «θετική» την επαναπροσέγγιση Μόσχας-Άγκυρας. Ανέφερε ακόμη πως αυτή η επαναπροσέγγιση δεν θα επηρεάσει το ρόλο της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ.

Το παιχνίδι του Πούτιν

Όσοι όμως αναμένουν πως η αποκατάσταση των σχέσεων Μόσχας-Άγκυρας θα οδηγήσουν σε μια επαναφορά της κατάστασης που υπήρχε πριν την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους τον περασμένο Νοέμβριο μάλλον θα εκπλαγούν.

Ενδεικτική του τρόπου με τον οποίο αναμένεται να εξελιχθούν οι ρωσο-τουρκικές σχέσεις είναι η εκτίμηση του αναλυτή του Foreign Affairs Jeffrey Mankoff, ο οποίος υπογραμμίζει πως η όποια συνεργασία προκύψει από τούδε και στο εξής δεν θα είναι ισότιμη.

«Τα επόμενα χρόνια, η αυξανόμενη επιρροή της Μόσχας στην αυλή της Τουρκίας θα συνεχίσει να μειώνει τις πιθανότητες μιας γνήσιας συνεργασίας ανάμεσα στην Άγκυρα και τη Μόσχα» σημειώνει ο Mankoff και προσθέτει: «Και παρότι το αποτυχημένο πραξικόπημα δημιούργησε μια ευκαιρία για αυξημένη ρωσο-τουρκική συνεργασία βραχυπρόθεσμα, δημιουργώντας εντάσεις στις σχέσεις της Άγκυρας με την ΕΕ και τις ΗΠΑ, κατέστησε την Τουρκία πιο αδύναμη και άρα πιο ευάλωτη στον ρωσικό εξαναγκασμό. Αυτές οι εξελίξεις θα οδηγήσουν πιθανότητα σε μια βαθιά άνιση σχέση μεταξύ των δύο χωρών μακροπρόθεσμα». 

thetoc.gr